آمبلیوپی یا تنبلی چشم چیست؟
احتمالاً شما این مشکل بینایی که به سنین کودکی مربوط میشود را با نام رایجتر آن، تنبلی چشم میشناسید. آمبلیوپی زمانی اتفاق می‌افتد که بینایی یکی از چشمهای کودک آنطور که باید شکل نمیگیرد.
اگر تنبلی چشم درمان نشود، مغز کودک میآموزد که از تصویری که از چشم ضعیفتر میآید چشمپوشی کند که این امر میتواند برای همیشه به بینایی او آسیب برساند.
علت تنبلی چشم:
آمبلیوپی معمولاً زمانی شروع میشود كه یك چشم تمركز بهتری نسبت به دیگری داشته باشد. گاهی اوقات یکی از چشمها دوربین است یا آستیگماتیسم بالایی دارد، اما دیگری اینگونه نیست.
هنگامی که مغز کودک یک تصویر تار و تصویری واضح دریافت میکند، شروع به نادیده گرفتن تصویر تار میکند. اگر این وضعیت ماهها و یا سالها در کودک خردسال ادامه یابد، بینایی چشمی که تار میبیند بدتر خواهد شد.
گاهی اوقات چشمان کودک آنطور که باید یکسان نیستند و یکی از چشمها به داخل یا خارج منحرف میشود. پزشکان این را استرابیسم یا لوچی مینامند که میتواند منجر به ابتلا به آمبلیوپی شود. کودکان دچار این مشکل نمیتوانند چشمان خود را روی یک تصویر متمرکز کنند، به همین خاطر دچار دوبینی میشوند.
تشخیص تنبلی چشم:
تمام کودکان باید قبل از سن مدرسه مورد بینایی سنجی قرار بگیرند. پزشک کودک یا برنامه بیناییسنجی مدارس برای حصول اطمینان از موارد زیر کودکان را معاینه میکند:
هیچ چیز مانع تابش نور در چشمان کودک نمیشود.
هر دو چشم به یک اندازه خوب میبینند.
هر دو چشم به طور صحیح حرکت میکنند.
در صورت وجود هر مشکلی ، پزشک یا پرستار مدرسه ممکن است به والدین توصیه کنند که کودک را نزد یک متخصص چشم ببرند. اگر احساس می کنید در دید فرزندتان مشکلی وجود دارد- حتی اگر چیزی در سنجش بینایی مشاهده نشود – بهتر است با چشمپزشک کودکان ملاقات کنید.
برخی از متخصصان مراقبت از چشم معتقدند که بچه ها باید در 6 ماهگی، 3 سالگی و پس از آن هر سال در سن مدرسه مورد سنجش بینایی قرار بگیرند. بهتر است در این مورد با چشمپزشک خود مشورت کنید.
اگر آمبلیوپی در خانواده وجود داسته باشد، احتمال ابتلای کودک به آن بالا میرود. به یاد داشته باشید که نمیتوانید فقط با نگاه کردن به کودک تشخیص دهید که او مبتلا به تنبلی چشم است. تشخیص و درمان بهموقع کلید حل این مشکل هستند.
درمان تنبلی چشم:
متداولترین روش درمان این مشکل این است که مغز کودک را مجبور به استفاده از چشم ضعیف کنیم. ابتدا پزشک، مشکلات احتمالی در چشم ضعیفتر مانند نزدیک بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم را اصلاح میکند. بیشتر کودکان مبتلا به آمبلیوپی، برای کمک به تمرکز چشم خود به عینک نیاز دارند. اگر علت مسدود شدن نور ورودی به چشم کودک آبمروارید باشد، پزشک ممکن است عمل جراحی را برای از بین بردن این مشکل توصیه کند.
سپس چشم بندی به کودک داده میشود تا با آن چشم قویتر خود را بپوشاند. در ابتدا دیدن با چشم ضعیف برای بیمار سخت خواهد بود. اما استفاده از چشم بند بسیار مهم است. ممکن است درمان هفتهها یا ماه ها طول بکشد اما بینایی کودک بهبود خواهد یافت. بیماران باید دستورالعملهای پزشک را با دقت دنبال کنند و کودک باید برای ویزیت های برنامه ریزی شده حاضر شود تا پزشک بتواند روند درمان را مشاهده کند.
بعد از اینکه پزشک تشخیص دهد که دید به حالت عادی برگشته است، کودک دیگر مجبور نخواهد بود که چشم بند را برای همیشه بر روی چشم خود بگذارد. اما گاهی اوقات وقتی بچه ها به استفاده از هر دو چشم برمیگردند، چشم ضعیف کمی از قدرت بینایی خود را از دست میدهد. دراینصورت، کودک باید مجدداً از چشمبند استفاده کند.
در موارد خفیف آمبلیوپی ، پزشک ممکن است از قطره چشمی به نام آتروپین استفاده کند. این قطره چشم را تار می کند تا کودک نیازی به پوشیدن چشم بند نداشته باشد.
اگر استرابیسم یا چپ بودن چشم مانع از حرکت صحیح چشمان شود، پزشک ممکن است جراحی روی عضلات چشم را توصیه کند. بیمار می تواند در مورد بهترین روش درمان با پزشک خود مشورت کند.
چشم انداز بلندمدت:
با تشخیص و درمان به موقع ، بیشتر کودکان مبتلا به تنبلی چشم بینایی خود را بازمییابند. درمان تنبلی‌چشم بعد از حدود 7-9 سالگی بسیار سخت تر می شود، بنابراین باید اطمینان حاصل کنیم که کودکان پیش از رسیدن به این سن زودتر معاینات چشم را انجام دهند و توصیه های پزشک در مورد درمان ، حتی اگر سخت باشند را دنبال کنند. بیشتر بچه ها نمی خواهند هر روز چشم بند ببندند. در این مورد میتوان در مورد استفاده از آتروپین با پزشک مشورت کرد.